LAATSTE LUIK INZAKE “STAATSHERVORMING”: CHAOS EN KAFKA TROEF !
Na BHV I, de financieringswet, de bevoegdheidsoverdrachten inzake arbeidsmarkt, kinderbijslagen, gezondheidszorgen, justitie en BHV II was er nog een luik. Dat is nu afgewerkt. Ook wat dit aspect van de staatshervorming betreft zijn de resultaten grotendeels teleurstellend. Op tafel lagen nog de regionaliseringen van verkeer, brandweer en de civiele bescherming en een regeling i.v.m. de parlementsverkiezingen. Een globale beoordeling van deze “staatshervorming” volgt in de loop van volgende week, wanneer de teksten vrijgegeven worden, want er is nog veel wat we niet weten.
Wat werd er beslist?
1) Er komt een extreem ingewikkelde regeling inzake de verkiezingen. In de Grondwet wordt een overgangsbepaling gevoegd die in 2014 de verkiezingen laat samenvallen. De federale legislatuur wordt op vijf jaar gebracht, maar er is daardoor nog geen legislatuurparlement. Bij vervroegde verkiezingen vallen de verkiezingen immers niet meer samen. De Vlaams-nationale “christen-democratische” partij CD&V meende immers dat zulk een maatregel het regionale en communautaire niveau op een zijspoor zou plaatsen en zo de federale verkiezingen – zoals het volgens ons hoort – weer de belangrijkste zouden worden. Wel wordt in een optie voorzien om een federaal legislatuurparlement in te voeren, maar daarvoor moet na 2014 met een bijzondere meerderheid worden gestemd. Indien dat gestemd wordt, kunnen de gewesten met een 2/3de meerderheid beslissen over de duur van hun legislatuur en de datum van hun verkiezingen. Of verkiezingen na 2014 samenvallen is dus afhankelijk van veel factoren. Of, zoals eminent politicoloog Dave Sinardet het verwoordt: “de partijen zijn het er in essentie over eens dat verkiezingen in de toekomst misschien steeds zullen samenvallen”. Welkom in het federale labyrint !
2) De brandweer en de civiele bescherming blijven federaal, hetgeen dus minder ver gaat dan wat in de nota’s Di Rupo, De Wever en Vande Lanotte stond.
3) Het verkeersreglement blijft federaal. Wel zullen de gewesten volgende bevoegdheden krijgen:
a) het vastleggen van snelheidsbeperkingen op secundaire wegen (maar niet op autosnelwegen). Was niemand dan op het eenvoudige idee gekomen om overal 80 km/uur op de secundaire wegen als snelheidslimiet in te stellen?
b) De boetes op secundaire wegen, maar niet op autosnelwegen: de complexiteit van het systeem wordt door deze verviervoudiging van het boetesysteem alweer verhoogd.
c) De regelgeving inzake uitzonderlijk verkeer: wat wordt dat met nucleair afval?
d) de regelgeving inzake het laden van vrachtwagens: de vrachtwagenchauffeurs zullen dus eerst moeten nagaan in welk gewest ze materiaal in hun vrachtwagen aan het laden zijn om boetes te vermijden. Op wegen die op de gewestgrens liggen (zoals de Romeinse Steenweg in Brussel-Strombeek) kan dat tot grappige situaties leiden: voor het opladen de weg oversteken om een boete te vermijden. Kafka waart duidelijk nog in België rond !
e) de plaatsing van de signalisatie (hetgeen o.i. al een gewestbevoegdheid was!).
3) Inzake verkeer krijgen de gewesten nog méér bevoegdheden:
– Het preventiebeleid zou naar de gewesten gaan, waardoor het BIVV zou geregionaliseerd worden.
Vandaag al zijn de gewesten bevoegd voor het onderhoud, de aanleg en de vernieuwing van wegen. Nu zal de federale politie de boetes innen, die dan, wat de gewestwegen betreft, naar de gewesten gaan. De gewesten zullen ook instaan voor de verkeersveiligheid – geheel of gedeeltelijk? – maar het is de federale politie, brandweer en civiele bescherming die ze moet implementeren. Op autosnelwegen vereist dit bovendien samenwerkingsakkoorden. Simpel is anders !
– De rij-opleiding, het rij-examen en de rijkeuring worden geregionaliseerd; het rijbewijs blijft evenwel federaal.
Je zal in die context maar Brusselaar zijn. Je rijopleiding volg je in een school die een licentie krijgt van de Vlaamse of Franse gemeenschap. Vervolgens word je rijbewijs door een federale instantie uitgereikt. Tenslotte moet je voor de technische controle bij het Brussels gewest aankloppen. Een grotere versnippering is nauwelijks denkbaar…
4) Er blijven nochtans grijze zones: het huurrecht, de homologatie van radars, de normering van de verkeersinfrastructuur, de binnenscheepvaart, de vertegenwoordiging van de gewesten in de NMBS en hun extra bevoegdheden inzake spoorwegen ? Het zal wachten zijn op het definitieve akkoord om een oordeel te vellen over deze aspecten, hoewel deze regionaliseringen in de nota-EDR opgenomen waren.
Besluit: De uitgewerkte regeling inzake de samenvallende verkiezingen is kafkaiaans en daardoor een mooi voorbeeld van het ingewikkeld karakter van het taalfederalisme, één van de vele nadelen van dit systeem.
Dat de brandweer en de civiele bescherming integraal federaal blijven, is zonder meer een goede zaak en – na de mogelijkheid tot effectieve uitbreiding van de taalkeuze tot alle rechtbanken in België en de oprichting van een Brabantse Metropolitane Gemeenschap – een nieuw “borrelnootje” voor de unitaristen. De B.U.B. heeft immers meermaals en als enige het behoud op federaal niveau van deze belangrijke diensten bepleit. Indien het Rampenfonds niet gesplitst wordt, zou het ministerie van Binnenlandse Zaken zelfs zijn huidige bevoegdheden behouden. Het lot van het huurrecht lijkt ons daarentegen onzekerder. Het zou totaal absurd zijn deze materie te splitsen omdat de juridische situatie van huurders en verhuurders al ingewikkeld genoeg is.
Door het verkeersreglement niet in drie te scheuren hebben de onderhandelaars vermeden dat ze zich totaal belachelijk zouden maken. Het valt nog af te wachten hoe ver de eigen accenten zullen gaan die de gewesten op ‘hun’ wegen mogen leggen. Alleszins zal dit akkoord – net als in 2008 – op bezwaren van de Raad van State stuiten en in de praktijk gewoonweg onuitvoerbaar blijken.
Tot slot vraagt de B.U.B. zich nog steeds af wat al die nutteloze splitsingen weeral gaan kosten. Het moet zijn dat de Belgische staat zwemt in het geld, anders neem je zo geen absurde maatregelen.
